|
|
|
|
|
|
|
Column Michel van Smoorenburg
|
| De waarde van een opleiding |
Misschien heeft u eind vorig jaar in de media gelezen dat UWV de arbeidsmarktpositie van 59 mbo- en 143 hbo-opleidingen heeft vergeleken. Naar aanleiding van deze studie maakte de NOS een item over ‘de waarde van een opleiding’. Maar wat is dat eigenlijk, de waarde van een opleiding? Je kunt er op allerlei manieren naar kijken.
Ik was laatst op een economencongres en daar keek men naar de economische waarde van opleidingen. Dat is geen gekke gedachte, want met een opleiding is veel geld gemoeid. Kostenposten zijn de boeken, het collegegeld, maar vooral de gemiste inkomsten. Want je kunt ook al meteen gaan werken. Daartegenover staan de opbrengsten, vooral in de vorm van een hoger loon. Bij veel studies is de investering rendabel. Na een studie is het salaris meestal hoger en dat tikt behoorlijk aan als je daarna nog zo’n 50 jaar moet werken. Maar met een aantal studies lijd je verlies. Je kunt er je boterham niet mee verdienen en je houdt er een studieschuld aan over.
Mijn nichtje is niet zo geïnteresseerd in geld en gaat voor haar passie. Een opleiding doen waar je geen zin in hebt, nou nee. Ze is creatief en maakt de mooiste beelden met Raku stoken, een Japanse keramische bakmethode. Het wordt dus de Kunstacademie. ‘Als je boven de middelmaat uitsteekt kom je er toch wel’, zegt ze. Ze hoeft er ook niet rijk van te worden. De Kunstacademie was tijdens de open dag trouwens helemaal niet zo negatief over de kansen op werk. Volgens de voorlichter wacht je ‘een breed spectrum van beroepen’. Mijn nichtje gaat het om de beelden die ze kan maken en het plezier dat ze daaraan beleeft. Zij noemt dit de intrinsieke waarde van een opleiding en die is volgens haar onbetaalbaar.
De eigenaar van het installatiebedrijf bij mij in de buurt windt zich behoorlijk op over al die jongeren die pretstudies kiezen, terwijl híj niet aan personeel kan komen. Ten einde raad is hij nu maar zelf personeel aan het opleiden. Hij heeft zijn mening al kenbaar gemaakt bij een naburige school, maar daar vindt hij weinig bijval. Vrijheid van onderwijs, zegt de directrice. Bovendien zegt ze dat het onderwijs geen fabriek is voor de arbeidsmarkt en vooral een maatschappelijke waarde heeft. Beroepsonderwijs moet ‘de algemene vorming en de persoonlijke ontplooiing van de deelnemers bevorderen en bijdragen aan het maatschappelijk functioneren’. Uiteraard heel belangrijk deze maatschappelijke waarde, maar zijn personeelsprobleem is er niet mee opgelost.
En wat is de waarde van een opleiding voor de overheid? Ook die is niet eenduidig vast te stellen, het is maar vanuit welk perspectief je het bekijkt. Er is sprake van een stevige financiële component. Er staat € 39 miljard aan onderwijsuitgaven op de rijksbegroting. Daar staat tegenover dat onderwijs veel welvaart oplevert en die vloeit via de belastingen terug naar de overheid. Opleiden is waardevol, maar het rendement verschilt nogal. Zo ligt na de opleiding verloskunde het maandinkomen ruim vier keer zo hoog als na de kunstacademie. Dus veel hogere belastingopbrengsten, terwijl de kosten nauwelijks verschillen. Als er meer jongeren kiezen voor opleidingen waarmee ze werk kunnen vinden en die een goed inkomen opleveren, kan dat de schatkist spekken. Een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt kan vanuit dít perspectief zeer waardevol zijn. Maar opleiden heeft veel meer functies. Persoonlijke ontplooiing en maatschappelijk functioneren zijn een groot goed.
Een opleiding heeft dus verschillende waarden. Het is maar wie het bekijkt en hoe je het bekijkt. En hoe bekijkt een arbeidsmarktanalist het dan? Als arbeidsmarktanalist ben ik van mening dat er nog wel wat valt te verbeteren aan de voorlichting bij studiekeuzes. Daarom pleit ik voor een investering in eerlijke, hoogwaardige en op de doelgroep afgestemde arbeidsmarktinformatie. Dat leidt uiteindelijk tot beter gefundeerde keuzes en minder spijt achteraf. Uitgaan van persoonlijke interesses en talenten, maar ook het prijskaartje erbij betrekken. Dit heeft meerwaarde vanuit meerdere gezichtspunten. Dat is pas waardevol!
Michel van Smoorenburg, januari 2018
|
Michel van Smoorenburg
Senior arbeidsmarktadviseur, UWV Arbeidsmarktinformatie
en -advies
Twitter: @Arbeidsmarktadv |
Terug naar de volledige UWV Kennisnieuwsbrief januari 2018 >> |
|
|
|
|
|
|
|
|
